13 September 2022

งานหมั้น พิธีหมั้น แบบตามประเพณี ควรทำอะไรบ้าง ?

‍การจัดพิธีหมั้นหมายแบบเรียบง่าย
การจัด ‘งานหมั้น พิธีหมั้น’ ตามประเพณีไทย หมายถึง การมอบของหมั้น เพื่อเป็นการจับจองและเป็นประกันสัญญาว่าจะแต่งงานกัน ดังนั้น ในการจัดงานหมั้นแบบเรียบง่าย จะไม่มีการยกหรือแห่ขบวนขันหมาก หรือรดน้ำสังข์แต่อย่างใด มักทำเพียงแค่เตรียมเชี่ยนหมาก พลู สำหรับไหว้ญาติผู้ใหญ่ เตรียมของหมั้นตามที่ได้ตกลงมาในพิธีสู่ขอเพียงเท่านี้ หรืออาจจะมีการเตรียมพานขันหมากและบริวารมาตั้งสู่ขอก็ได้เช่นกัน แล้วแต่ทั้ง 2 ฝ่ายตกลง การจัดงานหมั้นแบบเรียบง่าย มักทำโดยตัดพิธีรีตรองและการแห่ขบวนต่าง ๆ ออก เพื่อความเรียบง่าย สะดวก และเป็นกันเองค่ะ

ลำดับพิธีงานหมั้น แบบเรียบง่าย

1. มอบขันหมากหมั้นหมาย – เมื่อได้เวลาฤกษ์ ฝ่ายชาย ซึ่งเป็นผู้จัดเตรียมขันหมากหมั้นหมายสำหรับทำการหมั้นหมายฝ่ายหญิง นำโดยเฒ่าแก่ฝ่ายชาย นำขันหมากหมั้นหมายไปมอบให้กับเฒ่าแก่ของฝ่ายหญิง สำหรับตัวเฒ่าแก่ฝ่ายชายในพิธีหมั้นหมาย มักเป็นคนเดียวกับเฒ่าแก่ผู้ทำหน้าที่เจรจาสู่ขอฝ่ายหญิง

2. เฒ่าแก่เจรจาสู่ขอ – ในขั้นตอนสู่ขอ เป็นลำดับขั้นตอนที่ให้เฒ่าแก่ของฝ่ายชายพูดคุยสู่ขอ ซึ่งคุณสมบัติของเฒ่าแก่สู่ขอก็คือ ควรเป็นคู่สามีภรรยาที่ไม่เคยมีประวัติหย่าร้าง ถือเป็นเคล็ดและนิมิตรหมายอันดีว่า ให้มีชีวิตคู่ที่มีความสุข อยู่กันจนแก่เฒ่า อย่างไรก็ตาม ในบางท้องถิ่น คู่บ่าวสาวอาจให้มีเฒ่าแก่มาสู่ขอเพียงคนเดียวก็ได้ ไม่จำเป็นต้องมาเป็นคู่ แต่ต้องเป็นคนที่แต่งงานแล้ว ไม่มีประวัติหย่าร้างเช่นกัน อยู่กินกันมาเป็นระยะเวลานาน ชีวิตคู่มีความสุข เป็นที่เคารพนับถือของบุคคลอื่น เพื่อความเป็นสิริมงคลแด่คู่บ่าวสาว

3. พิธีแลกแหวนหมั้น และของหมั้น – ขั้นตอนต่อไป คือ การแลกแหวนหมั้นและมอบสินสอดหมั้น โดยมอบให้ผู้ใหญ่ฝ่ายหญิง ก็เป็นอันเสร็จพิธีหมั้น ซึ่งหลังจากนี้อาจจะมีเลี้ยงหาอาหารสำหรับแขกและญาติที่เข้ามาร่วมงาน เพื่อเป็นการขอบคุณแขกที่มาร่วมงาน การจัดอาหารที่เลี้ยงแขก โดยมากมักจัดค็อฟฟี่เบรค ขนม ของว่าง ชา กาแฟร้อน ให้แขกและญาติที่มาได้ทานรองท้องก่อน และเมื่อเสร็จพิธีการทั้งหมดแล้ว จึงเลี้ยงอาหารหนัก ซึ่งอาจเป็นบุฟเฟ่ต์ ค็อกเทล โต๊ะไทย โต๊ะจีน แล้วแต่ความเหมาะสมและงบประมาณ

เสร็จพิธีหมั้นแล้ว นับว่าคู่บ่าวสาวได้จัดพิธีหมั้นแบบไทยเรียบร้อยแล้ว ขั้นตอนสำคัญอีกอย่างที่จะแสดงว่าเป็นคู่สามีที่ถูกต้องตามกฏหมาย ก็คือ การจดทะเบียนสมรส ค่ะ
‍
ขันหมากหมั้น มีอะไรบ้าง

การจัดขันหมากหมั้น มีพานขันหมากเอก พานเงิน พานทอง พานแหวน ตามที่ได้ตกลงกับทางฝ่ายหญิงไว้ ซึ่งแต่ละอย่างก็มีความหมายมงคลในตัวเอง ทั้งในด้านการครองเรือนและด้านเงิน ๆ ทอง ๆ ประกอบด้วย
‍
●     หมากดิบ 8 ลูก ฝานก้นออกแล้วใช้ปูนแดงหรือชาดแดงป้ายเอาไว้ เพื่อเป็นสัญลักษณ์ว่าได้หมั้นหมายกันไว้แล้ว
●     พลู 8 เรียง จัดเรียงทั้งหมด 8 เรียง (เรียงละ 8 ใบ) โดยตัดก้านออกแล้วใช้ปูนแดงแต้มที่โคนของใบพลูทุกใบ แล้ววางเรียงไว้รอบ ๆ ขันเพื่อความสวยงาม แล้วคลุมผ้าไว้
*ซึ่งจำนวนหมากและใบพลูนั้นขึ้นอยู่กับธรรมเนียมของแต่ละท้องถิ่นและนิยมเป็นจำนวนคู่
●     ถั่วเขียว 1 ถุง, ข้าวเปลือก 1 ถุง และงาดำ 1 ถุง เป็นธัญพืชที่ปลูกง่าย หว่านไปทางไหนก็เจริญงอกงามดี แถมขึ้นง่าย ก็เป็นการอวยพรให้บ่าวสาวทำอะไรก็ง่ายดาย เงินทองเพิ่มพูน
●     ข้าวตอก 1 ถุง ข้าวเปลือกที่ถูกคั่วจนเบ่งบานกลายเป็นข้าวตอกเป็นการอวยพรให้ความรักของบ่าวสาวเบ่งบาน ก็เปรียบเหมือนข้าวเปลือกที่ผ่านความร้อนก็ยังคงเบ่งบานสวยงามผ่องใส และยังให้ทรัพย์สินเงินทองเบ่งบานขยายผลเหมือนที่ข้าวตอกขยายมาจากข้าวเปลือกด้วย
●     ใบเงิน, ใบทอง และใบนาก

โดยขันหมากหมั้นโดยส่วนใหญ่แล้ว จะไม่มีขันหมากโท เช่น ไม่มีขนม ต้นกล้วย ต้นอ้อย เป็นต้น และการ ‘จัดงานหมั้นแบบเรียบง่าย‘ มักไม่มีการกั้นประตู ไม่มีการนับขันหมาก และนับเงินสินสอด เรียกง่าย ๆ ได้ว่าตัดพิธีการและพิธีรีตรองออกไป คงเหลือไว้เฉพาะพิธีอันดีงาม คงไว้ซึ่งฤกษ์ตามเวลามงคล ตามที่ทั้งสองฝ่ายสะดวก